NANGKA TERBAIK (MASTURA)

VARIA

Mastura buah nangka terbaik

Oleh RIZAM ZAKARIYA
mohdrizam@kosmo.com.my

ZAINAL ABIDIN menunjukkan nangka madu Mastura yang terhasil daripada penyelidikannya di Kampung Paya Tok Akil, Tasek Gelugor, Pulau Pinang baru-baru ini.

---

NANGKA Mastura pertama kali diketengahkan kepada umum sekitar tahun 2000. Ia diiktiraf sebagai varieti buah nangka tempatan yang terbaik pernah dihasilkan setakat ini.

Mampu mencecah berat sekitar 20 hingga 30 kilogram (kg) sebiji selain menghasilkan ulas yang manis dan berwarna keemasan, kualiti nangka Mastura telah mengangkat nama buah tempatan.

Malah, penggemar buah-buahan tempatan yang pernah merasainya pasti bersetuju bahawa nangka Mastura merupakan nangka terbaik pernah dinikmati.

Namun, populariti Mastura menyebabkan umum kurang mengenali individu yang bertanggungjawab menghasilkan varieti nangka tersebut.

Juga digelar nangka madu, ia merupakan gabungan daripada nama Mas yang membawa maksud warna isi yang keemasan manakala tura pula membawa maksud tanaman untuk rakyat.

Ia adalah hasil ciptaan Profesor Dr. Zainal Abidin Abd. Aziz ketika beliau masih bertugas sebagai pensyarah di Pusat Pengajian Sains Kaji Hayat, Universiti Sains Malaysia (USM) Pulau Pinang sekitar tahun 1980-an.

Menurutnya, varieti nangka Mastura hanya diketengahkan setelah menyempurnakan penyelidikan selama dua dekad mengenai buah istimewa itu menerusi geran penyelidikan USM bernilai kira-kira RM1 juta.

Jelasnya, pada peringkat awal kajian, beliau telah bekerjasama dengan sebuah syarikat swasta dari Gopeng, Perak dan mengumpulkan sembilan genetik nangka terbaik dari seluruh Asia Tenggara untuk dikaji.

"Daripada sampel itu, sebanyak 400 titisan genetik berjaya dihasilkan dan selepas lapan tahun kajian, enam daripadanya diperkenalkan sebagai varieti baru dengan nama CJ-1, CJ-2, CJ-3, CJ-4, CJ-5 dan CJ-6.

BERAT nangka Mastura di antara 20 hingga 30 kilogram sebiji.

"Selepas tiga hingga empat tahun ditanam dan mengeluarkan buah, orang ramai menggelarkannya nangka madu," katanya ketika ditemui Kosmo! di ladang penanaman nangka Mastura di Kampung Paya Tok Akil, Tasek Gelugor, Pulau Pinang baru-baru ini.

Di atas tanah seluas 12 hektar milik Lembaga Kemajuan Wilayah Pulau Pinang (Perda) yang dijadikan tapak kajiannya, Zainal Abidin kini turut menjalankan penyelidikan 20 buah-buahan tropika lain termasuklah durian belanda, jambu air, belimbing, longan, rambutan, pulasan dan roselle.

Walaupun berjaya menghasilkan nangka yang mempunyai ciri-ciri baik, namun kajian terhadap varieti nangka tidak terhenti di situ sahaja.

Menurut Zainal Abidin, sebanyak 400 titisan genetik daripada enam varieti CJ-1 hingga CJ-6 telah dikaji semula dan selepas lapan tahun, satu titisan daripadanya telah dipilih. Mengapa?

Ini kerana ia mempunyai sifat-sifat yang dikehendaki iaitu mempunyai saiz buah yang besar, mengeluarkan ulas yang manis dan isinya yang keemasan.

Varieti itu diperkenalkan kepada umum dengan nama CJ/USM 2000 Mastura yang kemudiannya menerima nama jolokan nangka Mastura seperti yang dikenali pada hari ini.

Malah, nangka Mastura juga mempunyai ciri-ciri yang baik. Antaranya ialah buahnya berbau harum, isi yang tebal, buah tidak mudah rosak, pokok yang lebih tahan serangan penyakit dan berbuah sepanjang masa.

Jelasnya, pokok nangka Mastura dengan ketinggian di antara 4.5 meter hingga 5.4 meter mampu mengeluarkan buah pertama selepas 18 bulan ditanam. Ia boleh mengeluarkan dua putik buah dalam tempoh sebulan selain mampu hidup selama lebih dua dekad.

Sehingga kini, varieti nangka Mastura paling banyak ditanam di Pahang yang melibatkan keluasan ladang kira-kira 1,200 hektar manakala di Terengganu dan Selangor pula melibatkan penanaman masing-masing seluas 160 hektar yang benihnya dipasarkan menerusi Pertubuhan Peladang Kawasan (PPK) di negeri itu.

ISI nangka Mastura kuning keemasan.

Sebagai kesinambungan kepada kejayaan yang telah dihasilkan menerusi penemuan varieti nangka Mastura, Zainal Abidin yang telah bersara sebagai pensyarah di USM masih lagi meneruskan kajiannya.

Kini kajian terbarunya yang dilaksanakan sejak lima tahun lalu sudah memasuki peringkat penilaian terhadap 200 sampel titisan yang dihasilkan daripada kacukan beberapa jenis nangka terbaik termasuklah nangka Mastura.

"Kajian terbaru saya ini dijangkakan dapat menghasilkan empat lagi baka baru nangka yang mempunyai ciri-ciri baik, mungkin lebih baik daripada nangka Mastura.

"Saya jangkakan dalam masa setahun dua lagi, ia dapat diperkenalkan kepada umum untuk ditanam secara komersil di kawasan pertanian," katanya.

NANGKA MASTURA

UTARA

ARKIB : 06/03/2010

Kelebihan nangka Mastura

Oleh NURUL HUDA HASSAN
huda.hassan@utusan.com.my

Prof. Dr. Zainal Abidin Abd Aziz memeriksa buah nangka hasil penyelidikannya ketika membuat tinjauan rutin di ladang penyelidikan buah-buahan tropikanya di Kampung Paya Tok Akil, Tasek Gelugor, Pulau Pinang, baru-baru ini. - utusan/Zhafaran Nasib

PULAU PINANG 5 Mac - Jarang sekali kita mendengar sebiji buah nangka boleh mencecah berat sehingga 25 kilogram.

Namun, menerusi hasil kajian seorang penyelidik tempatan, nangka seberat itu berjaya dihasilkan pada tahun 2000.

Kajian Profesor Dr. Zainal Abidin Abd. Aziz dengan kerjasama sebuah syarikat swasta semasa berkhidmat dengan Universiti Sains Malaysia (USM) berjaya menghasilkan nangka madu itu yang diberi nama Mastura CJ-USM.

Benih nangka madu itu berjaya dihasilkan melalui kacukan kultivar enam daripada 300 jenis nangka yang dikumpulkan dari seluruh Asia Tenggara melibatkan kajian selama enam tahun.

Hasil kacukan itu, nangka madu Mastura mempunyai ciri agronomi yang baik dengan saiz buah yang besar, warna isi kuning keemasan, aroma harum, rangup, saiz ulas yang besar dan isi yang tebal.

Pokok nangka itu juga mampu menghasilkan buah pertama selepas 18 bulan ditanam dengan berat buah boleh mencapai sehingga 40 kilogram berbanding nangka biasa yang mengambil masa lebih setahun untuk berbuah.

Setakat ini, nangka madu Mastura yang merupakan buah nangka terbesar di dunia mencapai berat purata di antara 15 hingga 25 kilogram.

Bercerita mengenai kelebihan nangka itu Zainal Abidin berkata, ketinggian pokok nangka madu Mastura boleh dikawal supaya ia tumbuh rendah sekali gus memudahkan proses penuaian.

''Tinggi pokok adalah di antara 4.5 hingga 5.4 meter manakala paras dahan yang boleh menghasilkan buah pula dapat dikawal antara satu hingga dua meter,'' katanya kepada Utusan Malaysia ketika ditemui di sini baru-baru ini.

Mengulas mengenai nama Mastura, Zainal Abidin berkata, perkataan 'Mas' adalah merujuk kepada warna isi nangka madu berkenaan yang keemasan manakala 'Tura' pula bermakna tanaman untuk rakyat.

Tambahnya, kajian nangka madu Mastura itu sebelum ini dijalankan di sebuah ladang bekas lombong di Perak dan sejak 2003, semua penyelidikan dilakukan di Pulau Pinang.

Beliau berkata, tanah seluas kira-kira 12 hektar milik Lembaga Kemajuan Wilayah Pulau Pinang (Perda) di Kampung Paya Tok Akil di Tasek Gelugor bukan hanya digunakan untuk kajian nangka tetapi juga bagi buah-buahan tropika lain.

''Antaranya ialah roselle, durian belanda, jambu batu, jambu air, belimbing, longan, rambutan dan pulasan. Sepanjang tempoh itu lebih 20 jenis benih baru berjaya dihasilkan.

''Kajian baru yang terkumpul itu tidak ternilai harganya dengan wang ringgit daripada segi biodiversiti dan ia boleh dikelaskan sebagai harta negara dan mempunyai potensi besar dalam bidang pertanian," ujarnya.

Selain itu katanya, penghasilan yang dibuatnya itu dapat membantu menambah pendapatan para petani dan penglibatan mereka juga secara tidak langsung boleh memberi kekuatan kepada penyelidikan tanaman itu.

Sebagai contoh jelasnya, kajian berterusan terhadap nangka madu Mastura perlu dijalankan bagi mengetengahkan hasil yang diperoleh ke pasaran antarabangsa.

''Antara bidang yang telah dan akan diceburi adalah biak baka, kultur tisu, fisiologi, penerokaan menggunakan alternatif daripada bahagian terbuang seperti biji, kulit dan ekstrak buah itu," katanya.

KAJIAN YANG PERLU DISELAMATKAN

AGROBIZ

Saintis rayu Najib selamatkan hasil kajian pertanian RM16 juta

TASEK GELUGOR 24 Feb. - Seorang penyelidik yang pernah menghasilkan nangka madu terbesar di dunia merayu kepada Perdana Menteri, Datuk Seri Najib Tun Razak untuk menyelamatkan hasil kajian buah-buahan tropika yang dianggarkan bernilai RM16 juta daripada dimusnahkan.

Prof. Dr. Zainal Abidin Abd. Aziz berkata, penyelidikan ke atas pelbagai jenis buah-buahan antaranya nangka, roselle, durian belanda dan pulasan itu dijalankan di atas tanah milik Lembaga Kemajuan Wilayah Pulau Pinang (Perda), seluas kira-kira 12 hektar di Kampung Paya Tok Akil di sini sejak 2003.

Katanya, bagaimanapun Perda telah meminta tanah itu dikosongkan dengan notis 14 hari daripada mahkamah yang berakhir hari ini dengan alasan untuk memajukan kawasan tersebut.

Kawasan itu tambahnya, jika dimajukan hanya memberi manfaat kepada penduduk sekitar sedangkan benih baru buah-buahan itu boleh dinikmati oleh rakyat seluruh negara.

''Sudahlah selama ini saya tidak mendapat sebarang bantuan sewajarnya untuk menjalankan kajian yang hasilnya telah pun dimanfaatkan apabila ramai pengusaha tanaman nangka madu berjaya menjana pendapatan dan ada juga yang dieksport.

''Secara kebetulan pula, belum ada lagi saintis di negara ini yang berpengalaman seperti saya dalam mengendalikan kacukan buah-buahan tropika serta menghasilkan benih baru seperti yang mampu memberi faedah kepada industri buah-buahan baik untuk pasaran tempatan dan luar negara.

''Saya merayu kepada kerajaan dan Perda untuk membantu dalam hal ini dan fikirkan manfaat yang diperoleh daripada kajian ini dan saya juga tidak mahu mengaut apa-apa keuntungan, saya hanya mahu tempat ini dikekalkan. Jika Perda nak ambil hasilnya pun saya tidak kisah," katanya di sini hari ini.

Bekas pensyarah di Universiti Sains Malaysia (USM) itu telah menghasilkan kultivar nangka madu Mastura CJ-USM 2000 yang boleh menghasilkan buah pertama dalam tempoh 18 bulan dengan berat boleh mencecah sehingga 25 kilogram dengan kerjasama syarikat swasta sebelum ini.

Nangka madu Mastura itu dihasilkan melalui proses kacukan dan ia boleh menghasilkan buah yang terbaik seperti saiz buah yang besar, warna isi kuning keemasan, keharuman aroma, rasa rangup, saiz ulas yang besar dan isi yang tebal.

Menurut Zainal Abidin, sepanjang tempoh berkenaan, lebih 20 jenis benih baru telah berjaya dihasilkan daripada buah-buahan tersebut dan kajian baru yang terkumpul itu tidak ternilai harganya dengan wang ringgit dari segi biodiversiti dan ia boleh dikelaskan sebagai harta negara.

Jelasnya, usaha yang dijalankan di atas tanah dengan bayaran sewa bulanan itu bertujuan memajukan pertanian kerana negara mempunyai potensi besar dalam bidang tersebut sekali gus tidak perlu lagi mengimport benih dari negara luar.

Sementara itu, wakil Pusat Penasihat Undang-undang Majlis Peguam Pulau Pinang yang mewakili Zainal Abidin, Harryzan Yaakub berkata, pihaknya berjaya mendapatkan permohonan mengetepikan kehakiman ingkar dan penangguhan pelaksanaan kehakiman daripada Mahkamah Sesyen Butterworth hari ini.

''Mahkamah Sesyen telah menetapkan 17 Mac ini untuk mendengar permohonan kami dan pada masa sama Mahkamah Tinggi juga telah menerima permohonan writ saman dan injunksi pihak kami dan mereka memberi tempoh lapan hari kepada Perda untuk memfailkan notis kehakiman," ujarnya.

PENGELUAR NANGKA

UTARA

ARKIB : 09/08/2008

Selama jadi pengeluar nangka

Oleh ABDUL RAZAK DIN

Mohd. Daud Mohd. Yusof (tengah) dan penduduk kampung teruja melihat nangka madu madura di Kebun Belia, Sungai Bayor, Perak, semalam.

SELAMA 8 Ogos – Daerah Selama akan menjadi pengeluar terbesar buah nangka madu madura berikutan permintaan yang tinggi serta kesesuaian penanaman buah-buahan tropika berkenaan di utara negeri Perak.

Ahli Dewan Undangan Negeri kawasan Selama, Datuk Mohd. Daud Mohd. Yusof berkata, pada masa kini 100 hektar tanah di dalam kawasan Dewan Undangan Negeri (DUN) Selama telah ditanam dengan buah nangka dari spesies terbaik itu yang berpotensi untuk dikomersialkan.

Katanya, daerah Selama memilih buah nangka madu madura kerana ia antara buah nangka yang mudah ditanam serta mempunyai harga tinggi di pasaran dan tidak bermusim.

Beliau berkata, nangka madu ini mula mengeluarkan hasil pada usia satu setengah tahun dengan setiap buah beratnya antara 10 hingga 15 kilogram.

‘‘Selain menjualnya secara mentah kerana aromanya yang begitu menyenangkan, melalui kerjasama dengan Pertubuhan Peladang Kawasan (PPK) dan Lembaga Pemasaran Persekutuan (FAMA), nangka madu madura Selama ini boleh dijadikan cip, halwa dan dibuat jus dan pelbagai penghasilan lain yang bukan sahaja untuk pasaran tempatan tetapi juga untuk dieksport.

‘‘Selain produk nangka yang sedia dimakan terus iaitu yang mengalami pemprosesan minimum segar dan diproses berbentuk cip, kajian menunjukkan kedua-dua produk tersebut mengandungi khasiat yang tinggi dan sesuai untuk dijadikan sebagai makanan kesihatan berbanding kebanyakan buah-buahan import,” katanya semasa melawat Ladang Nangka Madu Madura di sini hari ini.

Ladang seluas dua hektar ini diusahakan oleh dua orang belia iaitu Azam Shahuri Mohd. Daud dan Mohd. Ridzuan Bahari yang kini mampu menghasilkan sebanyak 500 kilogram nangka madu sebulan.

Mohd. Daud berkata, bagi memperluaskan tanaman tersebut di seluruh daerah, pihaknya akan memastikan sekurang-kurangnya setiap rumah akan menanam sekurang-kurangnya sepokok buah nangka untuk mencukupkan bekalan.

Katanya, ia berikutan hasrat PPK untuk membina sebuah kilang khusus untuk memproses buah nangka menjadi produk hiliran yang lain.

‘‘Kita akan menggalakkan belia mengusahakan tanaman ini kerana ia boleh mendatangkan pendapatan tinggi dan kita akan memastikan pasarannya terjamin,” katanya.

Sementara itu Azam Shahuri Mohd. Daud berkata, beliau memilih untuk menanam buah nangka madu madura kerana dalam tempoh setahun setengah sahaja tanaman ini telah berbuah.

Katanya, setiap biji buah tersebut mempunyai saiz yang besar. Pada masa kini harga pasaran ialah RM1.20 sekilo dan ia semakin meningkat.

‘‘Penanaman buah nangka ini tidak mempunyai banyak masalah dan ia boleh diusahakan secara mudah dan nangka madu ini juga keistimewaannya mempunyai banyak isi.

‘‘Kami menjangkakan dapat menghasilkan pendapatan sebanyak RM4,000 hingga RM6,000 sebulan melalui ladang ini,” katanya yang mengusahakan ladang tersebut dengan rakannya Mohd. Ridzuan Bahari di tanah seluas 5.6 hektar di daerah ini.

NANGKA HONG

inilah hasil nangka organik yang boleh dilihat di Ekspo Agro Johor, Projek Pertanian Moden Ayer Hitam, Kluang, Johor.

Ibu bapa dijemput membawa anak-anak mengunjungi Ekspo Agro Johor 2009 yang berlangsung di Projek Pertanian Moden Ayer Hitam, di sini mulai Sabtu ini yang mempamerkan buah-buahan tropika.

Buah-buahan itu termasuk pisang, nangka, pelbagai jenis jambu, markisa dan buah naga yang dipamerkan pada ekspo anjuran bersama Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani dan kerajaan Johor.

Antara yang menarik ialah ladang nangka milik Kawan Pertanian Sdn. Bhd. yang merupakan salah seorang peserta Ekspo Agro Johor 09.

Pengurus Ladangnya, Mazlan Mustakim berkata, menerusi ladang itu para pengunjung boleh melihat 20,000 pokok nangka di kawasan 120 hektar yang dikenali dengan baka nangka ‘hong’.

Mazlan berkata, mereka yang berkunjung ke ladang itu boleh melihat sendiri keadaan buah nangka yang beratnya menjangkau antara 35 kilogram (kg) hingga 50 kg. sebiji.

“Kami memulakan projek ini pada 2005 dan kini telah mengeluarkan hasil dan 70 peratus daripada pengeluaran nangka hong adalah untuk eksport ke Singapura dan bakinya adalah untuk memenuhi permintaan tempatan.

“Kami turut menanam 50,000 pokok limau kasturi, 12,000 limau nipis dan 5,000 jambu air,” katanya kepada Utusan Malaysia yang mengadakan tinjauan ke ladangnya di sini baru-baru ini.

Mazlan berkata, perolehan daripada hasil buah-buahan tersebut membantunya meraih pendapatan sekitar RM120,000 sebulan.

Tambah Mazlan, bagi mereka yang berkunjung ke ladang tersebut sempena ekspo itu, mereka bukan sahaja berpeluang membeli buah-buahan tersebut secara segar malah turut boleh membeli benih pohon buah-buahan itu.

Menurutnya, nangka hong merupakan baka yang cukup baik kerana dalam usia antara dua hingga tiga tahun, ia sudah boleh mengeluarkan buah.